Lesko, do 1931 roku znane jako Lisko, to miasto położone w województwie podkarpackim, siedziba powiatu leskiego oraz gminy miejsko-wiejskiej Lesko. Miasto to leży nad rzeką Sanem, na obszarze Gór Sanocko-Turczańskich i znajduje się w historycznej ziemi sanockiej. Lesko było prywatnym miastem szlacheckim, lokowanym w 1469 roku i położonym w XVI wieku w województwie ruskim.
Ziemie te były zasiedlone już w czasach prehistorycznych oraz w okresie wpływów rzymskich. Potwierdzają to znaleziska archeologiczne datowane od IV wieku p.n.e. do IV wieku n.e., a także późniejsze średniowieczne. Osada na terenie Leska powstała prawdopodobnie w XIV wieku, a pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1436 roku. Zasadźcą i pierwszym wójtem był Filip, mieszczanin sanocki, który zrzekł się wójtostwa na rzecz właściciela Jana Kmity.W 1443 roku Jan Kmita ręczył za dotrzymanie umowy przez Jagienkę Krzywiecką, żonę Jana Krzywieckiego, daniem intromisji Marciszowi na wsie Lesko, Łukawica, Jankowce i inne położone pod zamkiem Sobień. W latach 1456–1457 bracia Stanisław, Mikołaj i Jan Kmita z Wiśnicza pozywali Jana Kmitę z Wiśnicza – kasztelana lwowskiego o gwałtowne zajęcie dóbr przypadłych im sorte vulgariter: zamku Sobnia i wsi Łukawica, Lesko, Jankowce.Około 1470 roku Lesko otrzymało prawa miejskie nadane przez Kmitów, którzy nadali miastu herb Szreniawa i krzyż maltański. W 1477 roku Jan Kmita nadał miastu prawo magdeburskie. W 1490 roku król Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu przywilej do organizowania dwóch jarmarków rocznie i cotygodniowych targów.Około 1507 roku Kmitowie przenieśli centrum administracji swoich rozległych dóbr do Leska ze względu na zniszczenie zamku w Sobniu przez Węgrów w 1474 roku. Zmieniono wtedy lokalizację Leska – z pierwotnego miejsca nad brzegiem Sanu (obecnie wieś Posada Leska) przeniesiono gród na wysokie wzgórze Baszta (422 m). Lesko stało się siedzibą możnego rodu i istotnym ośrodkiem gospodarczym opartym na rzemiośle i handlu oraz stolicą wschodnich majątków Kmitów.Pierwszą murowaną budowlą w mieście był kościół pw. Nawiedzenia NMP wybudowany około 1530 roku. W 1533 roku Stanisław Kmita wzniósł murowaną wieżę mieszkalną. Po jego śmierci w 1538 roku Lesko stało się własnością jego starszego brata Piotra Kmity. Piotr Kmita wybudował w Lesku zamek, kościół i cerkiew.W 1550 roku, gdy dziedzicem Leska był Piotr Kmita – wojewoda krakowski, król Zygmunt August wydał dla miasta dwa przywileje: potwierdził dwa jarmarki i dodał trzeci oraz zwolnił miasto od podatków. Zatwierdzony został statut cechów leskich i utworzono specjalny sąd dla “beskidników” – zbójców napadających na podróżujących kupców. Powstała także szkoła parafialna. Pod koniec XVI wieku w Lesku istniało 11 cechów rzemieślniczych obejmujących około 40 specjalności. W mieście działały dwa kościoły rzymskokatolickie, dwie cerkwie oraz synagoga. Miasto posiadało wały obronne, zwodzone mosty w głównych bramach – Lwowskiej i Węgierskiej. Był tu wodociąg, wybrukowany rynek i prawo składu win węgierskich, co przynosiło wówczas wysokie dochody.Po śmierci Piotra Kmity w 1553 roku miasto było w posiadaniu wdowy po nim – Barbary Kmity z Herburtów, a w 1580 roku przeszło na rodzinę Stadnickich herbu Szreniawa. W 1582 roku Stanisław Stadnicki dokupił dalszą część Leska wraz z Zamkiem od Jana Drohojowskiego. W drugiej połowie XVII wieku wybudował on zamek z basztami i basteją, włączając starą wieżę Kmitów.