Paczków to miasto w województwie opolskim, w powiecie nyskim, będące siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Paczków. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do starego województwa opolskiego. Leży historycznie na Dolnym Śląsku, na Przedgórzu Sudeckim, na Obniżeniu Otmuchowskim na południowo-zachodnim krańcu województwa opolskiego nad Nysą Kłodzką. Jest położone między sztucznymi zbiornikami wodnymi Jeziorem Otmuchowskim i nowymi zbiornikami, zwanymi Topola i Kozielno, razem tworzącymi Zalew Paczkowski.
Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 8081 mieszkańców, a 30 czerwca 2016 – 7631. Na koniec 2022 zamieszkiwało tu 6748 osób. Największymi zakładami przemysłowymi Paczkowa są cegielnia Wienerberger i manufaktura opakowań kartonowych Jarpak.
Założenie Paczkowa było ściśle związane z polityką biskupów wrocławskich, którzy w XIII wieku ukształtowali samodzielne władztwo terytorialne. W tym celu prowadzili na wzór książęcy intensywną akcję kolonizacyjną na ziemi nysko-otmuchowskiej, lokując wsie i miasta na prawie niemieckim. W 1177 roku Bolesław Wysoki podzielił dzielnicę śląską pomiędzy synów. Śląsk Środkowy – ziemia opolska, przypadła Jarosławowi, który od 1198 roku objął biskupstwo wrocławskie. Część swojego władztwa, tak jak ziemię nyską, przyłączył do uposażenia biskupiego. Zaledwie po trzech latach piastowania stolca biskupiego Jarosław umiera, przekazując ziemię nyską Kościołowi, zaś ziemię opolską Mieszkowi Plątonogiemu. Nowo nabyte terytorium było szczególnie cenne dla biskupstwa wrocławskiego, gdyż połączone z pobliską ziemią otmuchowską tworzyło silne, samodzielne władztwo kościelne na pograniczach Śląska. Sukcesy biskupów doprowadziły do konfliktu z kolejnymi książętami piastowskimi, którzy rościli sobie prawo do ziemi nyskiej. Apogeum nastąpiło za panowania Henryka IV, który ostatecznie na łożu śmierci w 1290 roku przekazał prawa książęce biskupowi Tomaszowi II, czego skutkiem było powstanie księstwa biskupiego. Na tle tych wydarzeń powstało miasto Paczków, które było tworem świadomej polityki biskupów wrocławskich.